Chọn loại matcha thích hợp cho nhu cầu sử dụng không chỉ là cách tận hưởng một thức uống thanh tao mà còn thể hiện sự tôn trọng giá trị văn hóa trà đạo Nhật Bản, đồng thời mang lại trải nghiệm trọn vẹn cho cả người pha và người thưởng thức. Trong nghệ thuật matcha, có hai phân hạng phổ biến nhất là Ceremonial Grade và Culinary Grade. Mỗi loại lại sở hữu những đặc trưng riêng về hương vị, màu sắc, quy trình sản xuất cũng như cách thưởng thức. Nếu bạn đang phân vân về việc lựa chọn dòng matcha phù hợp cho quán cà phê, cho món tráng miệng tại nhà hay chỉ đơn giản là muốn tìm đến hương vị thuần khiết nhất cho nghi thức trà đạo, bài viết này sẽ mang đến hướng dẫn chuyên sâu để giúp bạn đưa ra quyết định đúng đắn.
Để minh chứng sự cần thiết của việc lựa chọn matcha đúng mục đích, nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng chất lượng bột trà xanh không chỉ ảnh hưởng đến mùi vị thành phẩm, mà còn ảnh hưởng đến hàm lượng chất chống oxy hóa (Smith, 2020). Sử dụng loại matcha kém chất lượng sẽ làm giảm đáng kể hợp chất catechin, trong khi loại bột chất lượng cao chứa hàm lượng EGCG (epigallocatechin gallate) vượt trội, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe hơn.
Ceremonial Grade matcha – Quy trình & Ứng dụng
Ceremonial Grade matcha thường là loại bột trà xanh cao cấp nhất, được sản xuất từ những búp non trồng trong điều kiện chăm sóc khắt khe. Các vùng trồng trà ở Nhật Bản thường che nắng cho cây trà trong khoảng 20 ngày trước khi thu hoạch, giúp lá trà tích lũy nhiều diệp lục, amino axit và L-theanine. Sau khi thu hoạch, lá trà trải qua quá trình hấp chín nhẹ, sấy khô và tách gân lá để giữ lại phần lá mềm nhất (còn gọi là tencha). Kế đó, tencha được nghiền mịn bằng cối đá granite. Chính sự tỉ mỉ trong quy trình này giúp bột matcha giữ được độ mịn hoàn hảo cùng hương vị tươi ngon và vị ngọt tự nhiên. Đó cũng là lý do Ceremonial Grade luôn được các bậc thầy trà đạo Nhật Bản đánh giá cao.
Theo Nakamura (2018), việc sử dụng Ceremonial Grade matcha trong nghi thức trà đạo không chỉ tôn trọng truyền thống hàng trăm năm mà còn mang đến “thiền vị” – một cảm giác thư thái, tinh tế nhờ hàm lượng L-theanine cao có khả năng giúp đầu óc tỉnh táo nhưng vẫn nhẹ nhàng. Màu sắc của Ceremonial Grade thường là xanh ngọc lục bảo tươi sáng, mùi hương thanh khiết và hậu vị ngọt dịu. Chính vì vậy, loại matcha này chủ yếu được khuyên dùng để pha trực tiếp với nước nóng, đánh bằng chổi tre (chasen) và thưởng thức ngay. Đây là lúc mà toàn bộ hương vị, dưỡng chất và tinh hoa của bột trà được bộc lộ rõ nhất.
Nếu bạn là chủ quán cà phê muốn phục vụ matcha latte cao cấp, có thể dùng Ceremonial Grade để tạo nên một ly latte có vị tinh khiết, màu xanh mướt và bọt sữa mịn. Tuy nhiên, do chi phí thường cao hơn, việc sử dụng Ceremonial Grade cho mọi món trên thực đơn đôi khi sẽ không tối ưu về kinh tế, nhất là khi chế biến đồ ăn hoặc dùng kèm các thành phần khác che lấp đi hương vị quý giá của loại matcha này.
Culinary Grade matcha – Quy trình & Ứng dụng
Culinary Grade matcha, đúng như tên gọi, thường được khuyến nghị sử dụng cho mục đích ẩm thực, chế biến và kết hợp với các loại nguyên liệu khác. Thay vì chủ yếu dùng búp non, loại trà này lấy nguồn lá trưởng thành hơn hoặc thậm chí là lá lớp thứ hai, thứ ba, có thể có lượng diệp lục thấp hơn một chút so với Ceremonial Grade nhưng bù lại cho hương vị đậm đà và phù hợp để kết hợp với sữa, đường, bột mì hay các nguyên liệu khác.
Màu bột có thể hơi ngả xanh sậm hoặc xanh vàng, hương thơm cũng không quá ngọt mà thiên về vị đắng nhẹ và hương trà đậm. Trong pha chế đồ uống như matcha latte, cappuccino, smoothie hay đá xay, Culinary Grade đáp ứng tốt nhờ giá thành cạnh tranh và vị trà không bị “lu mờ” khi đi kèm các nguyên liệu khác. Với những người hay làm bánh matcha (như bánh bông lan, mochi, cheesecake vị trà xanh), đây cũng là lựa chọn lý tưởng để tạo màu xanh lá bắt mắt và mùi thơm dễ nhận biết.
Kinh nghiệm cho thấy, khi sử dụng bột trà xanh cho mục đích nướng bánh ở nhiệt độ cao, chọn Culinary Grade có thể đảm bảo hương vị nổi bật hơn, đồng thời kiểm soát chi phí tốt hơn. Trong mô hình quán cà phê hoặc tiệm bánh, dùng Culinary Grade cho phần lớn món tráng miệng và đồ uống giải khát cũng giúp bạn đảm bảo tính ổn định và khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Quy trình sản xuất & Cảm quan
Quy trình sản xuất hai dòng matcha nhìn chung có nguyên tắc tương tự nhưng khác biệt ở khâu lựa chọn lá và mức độ tỉ mỉ. Ceremonial Grade thường xuất phát từ đợt hái đầu xuân, lá trà trẻ và giàu L-theanine nhất. Khâu tách gân lá và nghiền thủ công bằng cối đá đòi hỏi thời gian lâu hơn để đảm bảo nhiệt độ nghiền không vượt quá giới hạn, tránh làm biến đổi hương vị.
Ở Culinary Grade, lá trà được tuyển chọn bớt khắt khe hơn, có thể dùng một phần lá già để tăng sản lượng, đồng thời cho vị đắng rõ. Xét về cảm quan, Ceremonial Grade có bột mịn hơn, khả năng hòa tan tốt hơn và màu sắc tươi hơn; trong khi Culinary Grade sẽ có chất bột thô hơn một chút, màu xanh đậm hoặc hơi úa và giá thành phải chăng hơn. Tại Minh Diệp, chúng tôi phân loại matcha theo nhiều cấp độ chi tiết để phù hợp với mọi nhu cầu sử dụng, từ dòng Premium Ceremonial đến các phiên bản Culinary khác nhau, mỗi dòng đều phải trải qua quy trình kiểm định nghiêm ngặt và thử nghiệm khẩu vị trước khi đến tay khách hàng.
Giá trị văn hóa & Lựa chọn phù hợp
Bên cạnh khía cạnh cảm quan, giá trị văn hóa của matcha cũng không kém phần quan trọng. Matcha gắn liền với nghệ thuật trà đạo (chanoyu) tại Nhật Bản, xuất phát từ thế kỷ 12 và được phổ biến rộng rãi đến nay. Theo Okakura Kakuzō (1906), trà đạo không chỉ là một nghi thức mà còn là một triết lý sống, tôn vinh sự điềm tĩnh, khiêm nhường và lòng biết ơn thiên nhiên.
Việc chọn Ceremonial Grade matcha cho những buổi trà đạo hay các buổi gặp mặt trang trọng không chỉ khiến khách mời ấn tượng về hương vị, mà còn truyền tải thông điệp về sự cẩn trọng, chi tiết và tôn trọng văn hóa truyền thống. Chính vì thế, khi nhắc đến “chén trà thuần khiết”, người ta thường nghĩ ngay đến Ceremonial Grade. Tuy nhiên, không phải ai cũng có cơ hội để tham gia nghi thức cầu kỳ này. Với đại đa số công thức pha trà sữa, trà đá xay, bánh ngọt, kem hay kẹo matcha, lựa chọn Culinary Grade lại hợp lý hơn, đặc biệt nếu bạn cần khối lượng lớn với chi phí phù hợp.
So sánh nhanh Ceremonial vs Culinary
- Ceremonial Grade: Màu xanh tươi sáng, bột siêu mịn, vị ngọt hậu, giá thành cao, dùng chủ yếu cho uống trực tiếp (Trà đạo, Matcha Latte cao cấp) và các dịp trang trọng.
- Culinary Grade: Màu xanh đậm hơn, có độ đắng nhẹ, bột mịn vừa phải, giá thành thấp hơn, phù hợp làm bánh, pha latte, pha chế giải khát, dùng cho sản xuất số lượng lớn.
Theo kinh nghiệm nhiều chủ quán cà phê đã chia sẻ, việc sử dụng Ceremonial Grade cho các món signature có thể tạo điểm nhấn và nâng tầm thương hiệu. Còn Culinary Grade sẽ bảo đảm tính ổn định về giá và chất lượng khi triển khai menu đa dạng. Cũng đừng quên rằng, để duy trì uy tín thương hiệu, chủ quán nên giới thiệu nguồn gốc matcha rõ ràng, hướng dẫn nhân viên pha chế đúng kỹ thuật để bột không bị vón cục và giữ màu đẹp.
Kết luận
Nhìn chung, Ceremonial Grade phù hợp cho những ai ưu tiên chất lượng cao nhất, chú trọng đến nghi thức, muốn cảm nhận trọn vẹn hương vị thanh tao và giá trị truyền thống của trà đạo Nhật. Culinary Grade lại là giải pháp linh hoạt, tối ưu cho các công thức pha chế và làm bánh. Việc lựa chọn không chỉ phụ thuộc vào sở thích cá nhân mà còn vào mục đích kinh doanh hay mục tiêu trải nghiệm: nếu là chủ quán cà phê với nhiều món cần matcha, có thể kết hợp cả hai để đáp ứng đa dạng phân khúc khách hàng.
Chọn loại matcha nào thì bạn cũng nên ưu tiên tìm nguồn cung cấp uy tín, đảm bảo chất lượng, được sản xuất và bảo quản đúng quy trình. Khi chọn mua sản phẩm từ Minh Diệp, bạn sẽ nhận được sự tư vấn từ đội ngũ chuyên gia, kèm theo cam kết về nguồn gốc và quy trình sản xuất khép kín từ vùng nguyên liệu đến thành phẩm. Dù là gói Ceremonial Grade hay Culinary Grade, mỗi mẻ bột trà của chúng tôi đều được kiểm tra tỉ mỉ về mùi vị, màu sắc và độ ẩm nhằm duy trì chất lượng ổn định nhất có thể.
Tài liệu tham khảo
-
Okakura Kakuzō (1906). The Book of Tea.
-
Nakamura (2018). The Art of Japanese Tea Ceremony.
-
Smith (2020). Green Tea Quality and Antioxidant Content.
Hãy tìm hiểu thêm về các dòng matcha của Minh Diệp và nhận tư vấn chi tiết bằng cách truy cập website hoặc liên hệ với chúng tôi. Chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong hành trình khám phá nghệ thuật matcha và mang đến trải nghiệm trà xanh tuyệt vời nhất.