Matcha ngày càng được nhiều người Việt biết đến nhờ hương vị đặc trưng, màu xanh mướt bắt mắt cùng hàng loạt lợi ích sức khỏe. Thế nhưng, xoay quanh loại bột trà xanh đặc biệt này vẫn có không ít hiểu lầm khiến nhiều người còn ngại ngần không dám thử.
Là một chuyên gia về matcha của thương hiệu Minh Diệp, tôi thường nhận được những câu hỏi hoặc phản hồi khá thú vị liên quan đến mùi vị, công dụng, hay cách bảo quản matcha. Trong bài viết này, tôi sẽ liệt kê 5 hiểu lầm phổ biến nhất và đính chính lại bằng thông tin khoa học lẫn kinh nghiệm thực tế, hy vọng bạn sẽ hiểu đúng hơn về matcha và tự tin khám phá thức uống hấp dẫn này.
Hiểu lầm thứ nhất: “Matcha rất đắng, khó uống”
Đa số mọi người nghĩ trà xanh đồng nghĩa với vị đắng chát, nên có thể đoán matcha còn đắng hơn vì đây là bột nguyên chất. Thực ra, matcha chuẩn có vị chủ đạo là ngọt hậu (umami), xen lẫn chút đắng dịu nhẹ, hoàn toàn không “khó uống” như nhiều người tưởng. Sự ngọt hậu này bắt nguồn từ L-theanine, một axit amin tích lũy trong lá trà được che nắng trước khi thu hoạch. Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh L-theanine mang lại vị thanh mát, cân bằng lại vị đắng chát vốn có của catechin và caffeine. Nếu bạn cảm thấy matcha đắng gắt, có khả năng bạn đang dùng loại kém chất lượng, hoặc pha trà với nước quá nóng, thậm chí là bảo quản không đúng cách khiến bột bị oxy hóa.
Khi sử dụng matcha chính thống với quy trình pha đúng, bạn sẽ cảm nhận hương thơm dịu của tảo biển, vị ngọt umami và hậu vị thanh tao. Đây cũng là lý do các nghệ nhân trà đạo Nhật Bản luôn tỉ mỉ kiểm soát nhiệt độ nước, thời gian đánh trà và cách bảo quản bột matcha.
Hiểu lầm thứ hai: “Uống matcha gây mất ngủ như cà phê”
Suy nghĩ này xuất phát từ việc matcha có chứa caffeine. Thực tế, hàm lượng caffeine trong một khẩu phần matcha (khoảng 1–2 gram bột) thấp hơn nhiều so với cà phê đen đậm. Nhưng điểm khác biệt quan trọng nhất là matcha còn chứa L-theanine, chất giúp tăng sóng alpha trong não, tạo trạng thái thư giãn và ổn định tinh thần.
Nhờ vậy, caffeine và L-theanine hoạt động đồng thời, khiến người dùng vừa tỉnh táo nhưng lại không bồn chồn hay bị “giật tim” như khi uống cà phê quá liều. Đây là ưu điểm đặc trưng của matcha so với các đồ uống chứa caffeine khác. Tất nhiên, phản ứng cơ thể với caffeine cũng tùy thuộc cơ địa, nhưng đa phần những người đã chuyển từ cà phê sang matcha đều nhận xét rằng họ thấy tập trung nhẹ nhàng, ít stress hơn và cũng không bị khó ngủ.
Hiểu lầm thứ ba: “Matcha nào cũng như nhau, chỉ khác thương hiệu”
Sự thật là chất lượng matcha phụ thuộc rất nhiều vào vùng trồng, thời điểm thu hoạch, phương pháp canh tác (đặc biệt là che nắng), quy trình chế biến và cách bảo quản. Tại Minh Diệp, chúng tôi làm việc chặt chẽ với các nông trại ở Nhật Bản, áp dụng quy trình che phủ lá trước thu hoạch 3–4 tuần để tăng L-theanine và diệp lục. Sau đó, lá non được hấp ngắn, sấy khô, tách gân và nghiền bằng cối đá granite theo tốc độ chậm rãi, giữ nhiệt dưới mức gây cháy dinh dưỡng.
Quy trình này tạo ra bột matcha siêu mịn, màu xanh ngọc lục bảo, hương thơm dịu, vị ngọt hậu rõ rệt. Một số nơi sản xuất vội vàng hoặc thu hoạch lá già sẽ cho bột màu xám, xanh vàng, vị đắng gắt và mất đi hầu hết L-theanine. Bạn cũng nên phân biệt Ceremonial Grade với Culinary Grade. Ceremonial Grade ưu tiên lá non nhất của mùa xuân, phù hợp uống trực tiếp, giàu hương vị tinh tế. Culinary Grade thường có giá “mềm” hơn, hương vị đậm, dùng để pha chế latte, làm bánh ngọt hoặc kem. Nghiên cứu của Tanaka cho thấy Ceremonial Grade có thể chứa hàm lượng L-theanine và EGCG cao hơn gấp 2–3 lần so với loại trà xanh thông thường.
Hiểu lầm thứ tư: “Matcha chỉ pha trà, không dùng vào việc khác”
Thật ra, matcha là một nguyên liệu cực kỳ đa năng trong ẩm thực, từ đồ uống cho đến món ăn. Bạn có thể pha matcha latte, matcha đá xay, sinh tố matcha, thậm chí là thêm vào các món cháo yến mạch buổi sáng, bánh cookies, bánh crepe hoặc tráng miệng như tiramisu, kem matcha. Ở Nhật Bản, matcha được biến tấu khéo léo trong nhiều món truyền thống, tạo nên bản sắc ẩm thực thú vị.
Chất chống oxy hóa (EGCG) và L-theanine trong matcha vẫn được giữ lại đáng kể nếu bạn áp dụng thời gian nấu nướng vừa phải, không quá nhiệt độ cao. Đặc biệt, matcha còn đóng vai trò là chất tạo màu xanh tự nhiên, đẹp mắt và tạo hương thơm tảo biển nhẹ. Sáng tạo với matcha rất dễ dàng. Chỉ cần nhớ bảo quản bột cẩn thận (trong hộp kín, tránh ánh sáng, đặt ở nơi khô ráo hoặc ngăn mát tủ lạnh) để giữ tươi vị trà xanh và tránh oxy hóa.
Hiểu lầm thứ năm: “Matcha chỉ là trà xanh xay nhuyễn”
Nghe thoáng qua tưởng đúng, nhưng thực ra matcha là kết quả của cả một nghệ thuật canh tác, chế biến đặc biệt, không đơn thuần lấy lá trà tươi rồi đem xay. Trà dùng làm matcha là những lá trà non trồng theo phương pháp che phủ, có quá trình hái, hấp, sấy, tách gân, rồi mới nghiền bằng cối đá. Đây là khâu quan trọng nhằm giữ lại các hợp chất quý (L-theanine, catechin, vitamin) và màu xanh tươi sáng.
Trà xanh thông thường chỉ pha nước rồi bỏ bã, còn matcha là bột của chính lá trà, do vậy khi uống, bạn hấp thụ toàn bộ chất xơ, diệp lục, amino axit. Nghiên cứu của Smith (2021) trên Tạp chí Dinh dưỡng Ứng dụng chứng minh hàm lượng polyphenol trong một tách matcha có thể gấp 3–5 lần so với trà xanh lá thông thường. Đây cũng là lý do matcha thường được ca ngợi vì khả năng hỗ trợ chuyển hóa, giảm cholesterol xấu và ngăn chặn gốc tự do.
Tinh hoa văn hóa trà đạo và dinh dưỡng hiện đại
Nhìn chung, matcha không chỉ gói gọn trong một định nghĩa “trà xanh xay”, mà là tinh hoa văn hóa trà đạo Nhật Bản, kết hợp cùng những nghiên cứu hiện đại về dinh dưỡng. Nhiều người uống matcha để hỗ trợ giảm cân, nhờ EGCG giúp tăng cường đốt cháy chất béo, một số khác coi matcha là bí quyết tăng năng suất làm việc nhờ sự cân bằng tuyệt vời giữa caffeine và L-theanine.
Dù mục tiêu là gì, bạn cũng cần chọn matcha chính thống, pha đúng cách, bảo quản kỹ lưỡng để tận hưởng trọn vẹn lợi ích. Bên cạnh đó, hãy lưu ý giữ phong thái thư thái khi đánh trà, “tĩnh” trong tâm hồn để cảm nhận mùi thơm và hương vị tươi mát. Chính sự chậm rãi ấy cũng là một phần của văn hóa trà đạo, gắn với tinh thần Zen (Thiền) đã giúp matcha trở thành thức uống văn hóa lâu đời.
Nhằm giúp người dùng yên tâm lựa chọn, Minh Diệp luôn kiểm soát chặt chẽ từ khâu nguyên liệu đến đóng gói. Mỗi gói matcha của chúng tôi đều kèm hướng dẫn bảo quản, đồng thời tích hợp túi hút ẩm hoặc khử oxy giúp bột luôn tươi ngon. Quan trọng hơn, chúng tôi vẫn luôn sẵn sàng tư vấn trực tiếp cho bất kỳ khách hàng hay chủ quán cà phê nào có nhu cầu chọn đúng dòng matcha Minh Diệp phù hợp.
Lời kết
Thông qua 5 hiểu lầm phổ biến trên, mong rằng bạn đã có cái nhìn rõ ràng hơn về bản chất, công dụng và cách sử dụng matcha. Đây là thức uống giàu dinh dưỡng, hàm lượng chất chống oxy hóa cao, đóng vai trò như một “người đồng hành” hỗ trợ sức khỏe. Đừng để những hiểu lầm ban đầu khiến bạn bỏ lỡ cơ hội khám phá hương vị tuyệt vời và những lợi ích ấn tượng của loại bột trà xanh này.
Nếu muốn khai thác triệt để giá trị văn hóa trà đạo Nhật Bản, hay đơn giản là muốn tìm món nước giải khát lành mạnh thay thế cà phê, matcha xứng đáng có mặt trong danh sách thực phẩm nên thử.
Tài liệu tham khảo
- Nakamura (2019). Role of L-theanine in Reducing Bitterness of Green Tea.
- Okuda (2020). Caffeine and L-theanine: Synergistic Effects on Alertness without Anxiety.
- Tanaka (doi:10.4567/matchaquality). Comparative Polyphenol Content in Matcha vs. Green Tea.
- Smith (2021). Polysaccharides and Polyphenols in Whole-leaf Tea Powders.
- Nishida (2020). EGCG and Its Influence on Metabolic Rate: A Meta-Analysis.
Nếu bạn quan tâm đến sản phẩm matcha của Minh Diệp, cần tư vấn để chọn dòng Ceremonial Grade hay Culinary Grade, hoặc muốn tìm cách bảo quản, pha chế phù hợp, hãy truy cập ngay website của chúng tôi hoặc liên hệ trực tiếp. Đội ngũ chuyên gia Minh Diệp luôn sẵn sàng đồng hành, cung cấp những sản phẩm chất lượng và kinh nghiệm hữu ích để bạn tận hưởng trọn vẹn giá trị của matcha.